اقدامات انتشارات سوره مهر برای ترویج لذت کتاب خواندن

اقدامات انتشارات سوره مهر برای ترویج لذت کتاب خواندن
علیاکبر شیروانی، مدیر عامل انتشارات سوره مهر در بازدید خود از خبرگزاری کتاب ایران در زمینه فعالیتهای اخیر موسسه به گفتوگو نشست.
انتشارات سورهمهر ناشر برتر اندیشه و هنر اسلامی است که با هدف آشنايي هرچه بیشتر مخاطبان با گفتمان انقلاب اسلامي، توليد محصولات باکيفيت و با ارزش فرهنگي، دسترسي آسان و ترويج ارزشهاي فرهنگي و انساني و تأمین نياز خانوادهها به محصولات فرهنگي سالم به وجود آمده و سعی نموده است تا در طی سال های فعالیت خود با این رویکرد محصولات خود را در اختیار طیف گسترده ای از مخاطبان قرار دهد.
با گذشت چهار دهه، از پیروزی انقلاب اسلامی و توسعه فضای فرهنگی کشور، نیاز به احیا و نواندیشی در ارائه محصولات فرهنگی، سورهمهر را بر آن داشت بخش کتابهای خردسال، کودک و نوجوان خانواده سورهمهر، با نام مهرک بهدست مخاطبان عزیز برسد.
در ابتدای این نشست شیروانی از اوضاع این روزهای صنعت نشر ایران بعد از دوره کرونا گفت: صنعت نشر در ایران برخلاف جاهای دیگر دنیا که آغازش از دانشگاهها و محیطهای علمی بوده، از تجارت شروع شده است. این شروع، آفتی داشت و آن هم غلبه بازار بر اندیشه و فکر بود در صورتی که در دنیا، صنعت نشر دنبالهرو اندیشه و فکر است. با این وجود در سالهای اخیر سعی شده که تا حدی این معادله بهم بخورد و جریانهای فکری و اندیشهای بازارسازی کنند و این امر موجب شده هدف مطلقاً بازار نباشد.
و مطلب دیگر این که در سالهای اخیر در دنیا، کتاب نوسانات زیادی در زمینه اقتصادی داشته است. اما بعضی شاخصها نشان میدهد که بعد از کرونا بسیاری از کشورها در صنعت نشر از لحاظ تولیدی و اقتصادی به قبل از این دوره رسیدهاند. ولی به نظر میرسد این اتفاقات در ایران نیافتاده و با وضعیت قبل کرونای خود هنوز فاصله دارد و به نظر من دلیل این اتفاق این است که صنعت نشر در ایران از ابتدا بازار محور بوده و به کتاب به عنوان مادر صنعت فرهنگی نگاه نشده و همچنان همعرض حوزههای دیگر است.
وی همچنین در مورد تاثیر رسانه در بهبود نشر بیان کرد: رسانه نقش اساسی دارد مخصوصاً در انتقال چنین مفهومی! سیاستگذار باید متوجه اهمیت کتاب باشد. و نه تنها سیاستگذار بلکه مصرفکننده هم باید متوجه اهمیت کتاب باشد. یک کارگردان تئاتر یا بقیه کسانی که در حوزه فرهنگی کار میکنند، باید بداند که بدون کتاب هیچاند.
او سپس از اقدامات انتشارات سورهمهر در راستای افزایش اهمیت و ضرورت کتاب به مخاطب گفت: ناشر تا حدی تکالیف و وظایف خاص خودش را دارد که مانند بقیه ناشران باید بر اساس سیاستگذاری نشر جلو رود. انتشارات سوره مهر یک ناشر عمومی است و در همه حوزههای فرهنگی و عمومی کتاب دارد؛ در بخش هنری هم کتابهای جدی دارد. تکالیف یک نشر، در حد چهارچوبهای تعریف شده نشر است.
مسئله مهمتر، تاکید به اصل خواندن است؛ چون جامعه ما در وضعیتی نیست که بگوییم چه بخوانند بلکه باید بگوییم بخوان! کتابهای عامهپسند از جهت اینکه بتواند مخاطب را درگیر خواندن کند، خیلی ارزشمند است. ضرورت اولیه باید لذت خواندن باشد.
وی در ادامه افزود: به عقیده من کتاب خواندن خیلی مهمتر از راهنمایی و معرفی کتاب است. این نگاه بر اساس این است که کسانی که کتاب میخوانند باید راهنمایی شوند؛ اما متاسفانه تعداد زیادی هستند که کتاب نمیخوانند و اولویت اول تاکید و ضرورت هر چه بیشتر به خواندن است تا راهنمایی! لذا پیش از اینکه درگیر راهنمایی کتاب باشیم باید آنها را ترغیب به خواندن کنیم؛ نکته مهم در این امر این است که یک نگاه سنتی وجود داشته است که با آن مخالف هستم و آن این است که کتابخوانی بر اساس نیاز باشد. ما تبلیغی نیاز داریم که مخاطب کتاب درک کند کتابخوانی نوعی لذت است. اگر میخواهیم آن را توسعه دهیم باید ببینیم این لذت خواندن را به چه شکلی ترویج دهیم. اگر کسی لذت ببرد کمکم میتوانیم آن را راهنمایی کنیم و این خواندن را به سمت مفید بودن، یادگیری و بهرهوری پیش ببریم؛ اما وقتی لذت وجود ندارد باید دائما یک نیاز بسازیم. به عنوان مثال یک خواننده مسئلهای دارد و برای حل مسئله به سمت کتاب میرود که در اینجا راهنما نقش مهمی دارد چون لذتی درکار نیست. باید لذت هم باشد تنها رفع نیاز مهم نیست.
شیروانی از دیگر اقدامات انتشارات سوره مهر این چنین گفت: زمانی که کارم در این انتشارات را شروع کردم به دلیل نبود تمایز بین کتابهای کودک و بزرگسال، کتابهای کودک خیلی دیده نمیشدند، لذا تصمیم گرفتیم این دو بخش از هم جدا شوند و از همان زمان بود که مهرک کار خود را بطور مستقل آغاز نمود. بطور کلی مهرک زیر مجموعه انتشارات سوره مهر است که به جز سیاستگذاری کلان، ورود مستقیم را به مهرک نداریم. همچنین یکی دیگر از اقداماتی که در سوره مهر انجام شد، بخش کتاب صوتی مستقل بود و نام آن سماوا شد. که تنها با سوره مهر کار نمیکند. واحد کتاب صوتی یکی از بخشهایی است که با حوزه کتاب کودک و نوجوان همکاری دارد. لذا همکاری با رادیکو باعث میشود بچهها درگیر کتابهای صوتی شوند و این امکان برای کودکانی که توانایی خواندن ندارند نیز فراهم میشود که کتاب بخوانند؛ علاوه بر این برای بچهها، شنیدن کتاب صوتی آن هم با صدای خودشان و همسنهایشان لذتبخشتر است.
وی همچنین ویژگی خاص انتشارات سورهمهر را درگیر نشدن با کار ترجمه دانست که این امر ناخودآگاه موجب حمایت از نوقلمان و کتاب اولیها شده است. و شانس بیشتری به آنها خواهند داد؛ که البته مانند انتشارات دیگر استانداردهای زیادی وجود دارد.
شیروانی در آخر گفت: فکر میکنم هیچ نشری مانند سوره مهر، به این اندازه تنوع ندارد و در همه حوزهها کار تولید نمیکند. انتشارات سوره مهر پرفروشترین کتابهای شعر را دارد. به صورت جدی و مستمر در حوزه نمایشنامه و تئاتر ایرانی کار میکند. و در حوزه هنرهای گرافیک، موسیقی و تجسمی نیز فعال است؛ اما به دلایل متفاوتی بعضی از رقبا بدشان نمیآید که بگویند فقط در حوزه مقاومت کار میکنیم و چنین برچسبهایی را به انتشارات سوره مهر بزنند. پرفروشترین کتابهای دنیا، کتابهایی است که بخشی از جنگ را روایت میکند و متاسفانه ادبیات مقاومت را از ادبیات جدا کردیم. به عقیده من دیوارکشی بین ادبیات مقاومت و ادبیات اشتباه است. این آثار نیز ادبیات است اما جنس آن متفاوت است؛ ممکن است بعضی از این آثار به تاریخ نزدیک باشد و بعضی به ادبیات.