سخنرانی چیست؟ یک سخنران چه ویژگی‌هایی دارد؟

سخنرانی چیست؟ یک سخنران چه ویژگی‌هایی دارد؟

مفهوم سخنرانی چیست؟

سخنرانی به ارائه مطلبی در شرایط خاص به مخاطبان اطلاق می‌شود. این مخاطبان می‌توانند دوستان، رئیسان، همکاران یا حتی یک گروه خاص از افراد باشند. در این فرایند، هدف ما انتقال موضوع مورد نظر با بیانی مناسب به دیگران است. موضوع یک سخنرانی می‌تواند بسیار گوناگون باشد، از مسائل آکادمیک گرفته تا موضوعات روزمره.

هدف از سخنرانی چیست؟

هدف اصلی سخنرانی ارائه مطلب به مخاطب است. با این حال، این هدف می‌تواند در برگیرنده اهداف جزئی‌تری نیز باشد. به عنوان مثال، هدف یک فروشنده از یک سخنرانی ممکن است قانع کردن مخاطبان و تشویق آن‌ها به خرید محصولات باشد. از سوی دیگر، هدف یک معلم ممکن است آموزش دانش و مهارت‌های جدید باشد، هدف یک رهبر ممکن است تقویت اتحاد و همدلی در گروه خود و ترغیب اعضا به دستیابی به اهداف مشترک باشد. در واقع، سخنرانی می‌تواند برای انجام اهداف مختلفی استفاده شود و محدود به یک زمینه خاص نیست.

در نتیجه، مهم است که درک کنیم که سخنرانی یک فرآیند چند‌بُعدی است که به‌وسیله‌ی آن می‌توان مفاهیم و ایده‌ها را به دیگران انتقال داد و اهداف متعددی را دنبال کرد. با توجه به اینکه هر فرد در زندگی روزمره‌اش در مواجهه با چالش‌های مختلفی قرار می‌گیرد که نیازمند ارتباط و ارائه موثر است، پس دانستن و بهبود مهارت‌های سخنرانی بسیار اهمیت دارد.

چرا شروع سخنرانی بسیار حائز اهمیت است؟

آغاز یک سخنرانی را می‌توان به عنوان پایه‌ای برای ساختن ارتباط موثر با مخاطبان در نظر گرفت. در واقع، شروعی جذاب و پرطراوت می‌تواند در ذهن مخاطبان اثر ماندگاری بگذارد و آن‌ها را به طور فوری جذب صحبت شما کند. زمانی که شما با یک شروع پرانرژی و جذاب، توجه مخاطب را به خود جلب می‌کنید، آن‌ها تمایل بیشتری به گوش دادن به سخنان شما دارند و با ادامه دادن به سخنرانی، تجربه‌ی یکنواخت و لذت‌بخشی را تجربه می‌کنند.

همچنین، یک شروع قوی به شما اجازه می‌دهد که از ابتدا اعتماد مخاطب را برای هدایتش در یک سفر ذهنی و آموزشی به دست بگیرید. این امر می‌تواند موجب افزایش تأثیرگذاری شما بر مخاطبان و ترغیب آن‌ها به ادامه‌ی گوش دادن به شما شود.

چرا پایان سخنرانی بسیار حائز اهمیت است؟

مانند قسمت شروع، پایان یک سخنرانی نیز از اهمیت بسیاری برخوردار است. زمانی که شما با یک خاتمه‌ی قوی و موثر به سخنرانی خود دارید، تجربه‌ی ماندگاری را برای مخاطبان ایجاد می‌کنید که آن‌ها را به یادگیری و تفکر ادامه‌ی می‌دهد. یک پایان موفق نه تنها مطالب مهم را مرور می‌کند بلکه به مخاطبان انگیزه می‌دهد تا برای اعمال عملی و انتقال پیام شما به عمل بپردازند.

علاوه بر این، پایان‌بندی مناسب می‌تواند یک فرصت برای تثبیت و تقویت نکات کلیدی ارائه شده در سخنرانی باشد. با ارائه‌ی یک خلاصه مختصر و جذاب از محتوای ارائه شده، شما به مخاطبان کمک می‌کنید تا اطلاعات را به بهترین شکل ممکن درک کنند و به یاد بیاورند.

در نهایت، یک پایان قوی به شما اجازه می‌دهد که به مخاطبان خود یک احساس کاملی از ارزش و اهمیت مطالب ارائه شده بدهید و آن‌ها را به اعمالی مستقیم و مفید برای خود ترغیب کنید. از این رو، پایان‌بندی یک فرصت ارزشمند برای ارتقاء اثربخشی سخنرانی شماست.

ویژگی‌های یک سخنرانی خوب چیست؟

به‌صورت کلی عوامل بسیار مهمی هستند که می‌توانند پر کیفیت سخنرانی ما موثر باشند. با این حال نمی‌توان همواره همه مخاطبان را راضی نگه داشت. چرا که افراد سلیقه‌های متفاوتی دارند و هر کدام از آن‌ها یک‌سری از ویژگی‌های خاص را در سخنران دنبال می‌کنند. در این قسمت به چند عامل کلی که می‌توانند موثر باشند اشاره می‌کنیم:

محتوای سخنران؛ اولین عامل تعیین‌کننده

این اولین و مهم‌ترین عامل تعیین‌کننده‌ی یک سخنرانی موفق است. محتوا باید منطبق با سطح درک مخاطبان باشد و با استفاده از کلمات مناسب و قابل فهم، مفاهیم را به آن‌ها ارائه کند.

فن‌بیان؛ عاملی شدیدا تاثیر‌گذار

استفاده از کلمات دقیق، لحن مناسب و سرعت صحبت منطبق با محتوا، بخشی اساسی از یک سخنرانی موثر است. فن‌بیان مناسب می‌تواند جذابیت و قدرت بیشتری به سخنرانی ببخشد.

زبان بدن؛ تشکیل دهنده دو سوم پیام ما!

این ویژگی مهم دومی در یک سخنرانی است. حرکات، ایستادگی، و حتی نحوه نشستن سخنران، تأثیر زیادی بر فهم و درک مخاطبان دارد. زبان بدن باید با کلام هماهنگ و متناسب با محتوای سخنرانی باشد.

این ویژگی‌ها در کنار یکدیگر، یک سخنرانی را موفق و جذاب می‌کنند و مخاطبان را به گوش دادن و درک محتوا تشویق می‌کنند.

مقدمه‌چینی و پایان‌بندی

هنگامی که ما به فکر آماده‌سازی برای یک سخنرانی می‌افتیم، اولین چیزی که به ذهن ما می‌رسد این است که چگونه باید شروع کنیم و چگونه باید پایان دهیم. یک مقدمه قوی می‌تواند در اولین لحظات مخاطبان را به خود جذب کند و آن‌ها را به ادامه‌ی سخنرانی تشویق کند. همچنین، پایان‌بندی می‌تواند اثرات انگیزشی و تأثیرگذاری برای مخاطبان داشته باشد و نشان دهد که مطالب ارائه شده چه ارزشی دارند. بنابراین، مقدمه و پایان‌بندی دو پاره‌ی حیاتی هستند که هر سخنرانی باید به آنها توجه کند

چاشنی دلپذیر شوخی و خلاقیت

شوخی و خلاقیت دو عاملی هستند که بسیار می‌توانند به جذابیت سخنرانی ما اضافه کنند. مشاهده سخنرانان با مهارت به ما نشان می‌دهد که همه آن‌ها در لحظات مناسب به شوخی و طنز می‌پردازند و اینگونه از یکنواخت‌شدن سخنران جلوگیری می‌کنند. در واقع شوخی عاملی ‌است که می‌تواند مخاطب را به‌شدت درگیر کند و از یک طرف خستگی او را رفع می‌کند و از طرف دیگر نیز تمرکز او نسبت به بحث را بیشتر می‌کند و او را بیشتر درگیر می‌کند.

چطور از استرس سخنرانی در امان بمانیم؟

بسیار بعید است که سخنرانی داشته باشید و استرس به سراغتان نیاید. حتی اگر شما فقط دو مخاطب داشته باشد. جالب است بدانید استرس  صحبت در جمع جزء قوی‌ترین ترس‌هایی است که حتی بزرگ‌ترین سخنرانان هم دچارش می‌شوند.

این استرس خود را به شکل‌های مختلفی نشان می‌دهد؛ از لرزیدن دست‌وپا تا عرق کردن و لرزش صدا. چند راه بسیار ساده که به صورت تیتروار خدمتتان ارائه می‌کنیم، می‌تواند راهکارهای خوبی برای درمان استرس سخنرانی باشد:

• مختصر و کوتاه شروع کنید
• مکان راحت انتخاب کنید
• روی موضوع بحث تسلط کامل داشته باشید
• برنامه ریزی داشته باشید
• از ابزارهای خوب و مناسب استفاده کنید
• تمرین زیاد داشته باشید
• به خودتان قوت قلب بدهید
• خیال کنید برای عده‌ای از دوستان بسیار صمیمی‌تان در حال صحبت هستید
• فراموش نکنید اشتباهات کلامی و گفتاری شما برای دیگران بزرگ نیست

تپش قلب در هنگام سخنرانی چرا به وجود می‌آید؟

همانطور که گفتیم، وجود استرس و اضطراب در هنگام سخنرانی بسیار رایج است. یکی از نشانه‌های این استرس هم تپش قلب است. اما چرا؟

علت را باید در عملکرد مغز جستجو کنیم. ما به لحاظ زیست شناسی، طوری تنظیم شده‌ایم که به خطرات مختلف پاسخ دهیم. این بخشی از سیستم بقای ما و راز موفقیت ما به عنوان یک گونه جان‌دار است. وقتی چیزی را تهدیدکننده می‌یابیم، بخش «خزنده» مغزمان فوراً بدن را برای «مبارزه» یا «فرار» از مهلکه آماده می‌کند.

هورمون‌های آدرنالین و کورتیزول ترشح و در نتیجه با افزایش فشار خون، ضربان قلب بالا رفته و وادار به تنفس تندتر می‌شویم.

چگونه موضوع سخنرانی‌مان را انتخاب کنیم؟

انتخاب موضوع سخنرانی با اینکه کار دشواری است، اما بی‌اندازه اهمیت دارد. در بسیاری از مواقع، انتخاب موضوع از قبل انجام شده است. با این حال، خیلی مواقع دوست داریم به دنبال موضوعات خوبی برای ارائه بگردیم چون:

اگر موضوع جذاب باشد:

• مخاطبین از هر ثانیه بودن در جمع احساس لذت و خوشی کرده و چیزی یاد می‌گیرند؛
• شما به عنوان یک سخنران خوب و درجه یک شناخته خواهید شد؛
• نفوذ کلامتان بیشتر شده و صحبت‌های آینده شما هم تاثیرگذاری بیشتری خواهد داشت؛

اگر موضوع جذاب و لذتبخش نباشد:

• ممکن است باعث خواب‌آلودگی مخاطبین شوید؛
• وقت حضار را گرفته‌اید و احتمالاً مورد خشمشان قرار خواهید گرفت؛
• در ذهن این افراد می‌ماند که شما سخنران قابلی نیستید؛
• اگر زیردست شما باشند، صحبت‌های بعدی شما نیز آن تاثیر موردانتظار را نداشته باشد

زبان بدن در سخنرانی چه کاربردی دارد؟

آیا می‌دانید بخش عمده‌ای از نفوذ کلام ما به خاطر زبان بدن ماست؟ اگر بگوییم حتی از خود کلام بیشتر، باورتان می شود؟ اغلب ما یشتر روی محتوای کلامی تمرکز می‌کنیم و یادمان می‌رود که تاثیر زبان بدن در سخنرانی حتی از کلام نیز بیشتر است. مثلاً لحن صدا را نیز در زمره زبان بدن به حساب می‌آورند.

تحقیقات نشان داده توانایی ما برای برقراری ارتباط مؤثر با مخاطبان و تأثیر گذاشتن روی آن‌ها،‌ به صدا و زبان بدنمان وابستگی زیادی دارد. نتایج یک پژوهش نشان داد بیش از ۵۵ درصد از منظور ما از طریق زبان بدن منتقل می‌شود. یعنی بیش از نیمی از چیزی که در ذهن داریم!

دلایل اصلی ترس از سخنرانی چیست؟

تحقیقات علمی نشان داده است مهم‌ترین دلایل ترس از سخنرانی، از قرار زیر است:

• تلاش مغز ما برای حفظ بقا و در نتیجه فرار از مهلکه!
• دلایل فیزیولوژیکی در شرایط تهدیدآمیز و ترسناکی
• باورهای قبلی و نقش کودکی
• شرایطی که ممکن است برای خود متصور شویم

چرا باید سخنرانی علمی را یاد بگیریم؟

خیلی از پژوهشگران، محققین، اساتید دانشگاه، معلمین، مقامات محلی و کشوری و بسیاری از افراد دیگر، گاهی نیاز پیدا می‌کنند تا برای افرادی سخنرانی کنند. اگر شما هم چنین چهره‌ای هستید یا در حال تبدیل شدن به چهره‌ای علمی هستید، لازم است سخنرانی علمی را فرا بگیرید تا در موقعیت‌های دعوت شدن یا نیاز پیدا کردن به حضور در چنین جمع‌هایی، اسیر و گرفتار نشوید.

از کجا جملات قشنگ برای سخنرانی پیدا کنیم؟

فرق هست بین یک سخنران معمولی که کلام کم اثر، خشک و کم نفوذی دارد با کسی که بیان مطلوب، اثربخش و پرنفوذی ارائه می‌دهد.

استفاده از جملات قشنگ برای سخنرانی این تفاوت را ایجاد می کند. اگر یاد بگیرید از این جملات استفاده کرده و شروع و پایان را هم با این طرح جلو ببرید که از کلام متفاوتی استفاده کنید، بدون شک سخنرانی ماندگار‌تری خواهید داشت.

سخن پایانی

در این مقاله به اینکه سخنرانی چیست و ویژگی‌های یک سخنران خوب پرداختیم. سخنرانی به معنی انتقال و ارائه یک مطلب در شرایطی خاص به مخاطبی خاص است و می‌تواند مکالمات روزانه و مکالمات رسمی‌تر ما را در بر بگیرد. یک سخنرانی می‌تواند با اهداف بسیار گسترده‌ای انجام شود. از طرف دیگر نیز  به‌شدت متاثر از محتوای کلام، فن‌بیان افراد، زبان بدن و خلاقیت افراد است.