سخن اندیشمندان دربارۀ امام علی (ع)
امام علی (ع) در نگاه اندیشمندان جهان / علی بن ابیطالب پرهیزگارترین، فاضل‌ترین و خطیب‌ترین افراد عرب به شمار می‌رفت.
حضرت امام علی (ع)، امام اول شیعیان، نه تنها برای مسلمانان بلکه برای بزرگان همۀ ادیان شخصیتی است قابل احترام با اندیشه‌های تامل برانگیز و برجسته. به مناسبت 19 ماه رمضان روزی که مظلومیت امام علی (ع) در تاریخ اسلام جاودانه شد در مطلب ذیل سخنانی می‌خوانید از اندیشمندان مختلف جهان درباره حضرت علی (ع). بیش از همه در این میان سخنان جرج جرداق به چشم می‌خورد. جورج سمعان جرداق نویسنده، شاعر و نمایشنامه‌نویس لبنانی تعلق خاطر عظیمی به این شخصیت بزرگ داشته است که البته این نکته در جملاتی که پیش رو دارید متبلور خواهد بود.
مادام دیالافوا
مادام دیالافوا، سیاح فرانسوی، گوید:« احترام علی (ع) در نزد شیعه به منتهی درجه است و حقاً هم باید این طور باشد؛ زیرا این مرد بزرگ علاوه بر جنگ‌ها و فداکاری‌هایی که برای پیشرفت اسلام کرد، در دانش، فضایل، عدالت و صفات نیک بی‌نظیر بود و نسلی پاک و مقدس هم از خود باقی گذارد. فرزندانش نیز از او پیروی کردند و برای پیشرفت مذهب اسلام مظلومانه تن به شهادت دادند. امیرالمومنین علی (ع) کسی است که همۀ بت‌هایی را که اعراب، شریک خدای یگانه می‌پنداشتند شکست، وحدت و یگانه پرستی را تبلیغ کرد. علی کسی است که تمام اعمال و رفتارش نسبت به مسلمانان منصفانه بود. علی (ع) کسی است که تهدید و نویدش قطعی بود.»
مادام دیالافوای مسیحی در ادامۀ این بحث، خطاب به خود چنین می گوید:« چشمان من! گریه کنید و اشک‌های خود را با آه و نالۀ من مخلوط نمایید و برای اولاد پیامبر (ص) که مظلومانه شهید شدند، عزاداری کنید.»
سرپرسی سایکس
ژنرال سرپرسی سایکس، از مشاهیر خاورشناسان انگلیسی، می‌گوید: « او [ علی بن ابیطالب (ع) ] از میان خلفا به شرافت و بزرگواری نفس مشهور، و به غایت مراقب حال زیردستان خود بود. القائات فرستاده‌ها و نماینده‌ها در او تأثیری نداشت. به هدیه‌های آنان ترتیب اثر نمیداد، با حریف مکار و غدار خود معاویه ابداً طرف نسبت نبود که برای رسیدن به مقصودی که داشت سخت ترین جنایات را مرتکب شده و رذل‌ترین وسایل را برای پیشرفت خودش بر می‌انگیخت. دقت و مراقبت‌های خیلی سخت او [ علی (ع) ] در امانت و دیانت باعث شده بود که اعراب حریص که تمام امپراطوری را غارت کرده بودند از وی ناراضی باشند. لیکن صداقت، صحت عمل، دوستی کامل، ریاضت، عبادت از روی صدق، خلوص یا تجرد، وارستگی، آداب و خصایل محمودۀ قابل توجهی که در او وجود داشت حقیقتاً صورت قابل ستایشی به وی داده بود. این که اهالی ایران در او مقام ولایت قائل شده و او را به اصطلاح سرپرست حقیقی و مربی الهی می‌دانند واقعاً این قاعده قابل تحسین و شایان بسی تمجید است. اگر چه مقام و مرتبۀ او خیلی بالاتر از این‌ها است.»
جانین
جانین، شاعر آلمانی، می‌گوید:« علی (ع) را جز آن که دوست بداریم و شیفتۀ او باشیم چاره‌ای نداریم؛ زیرا جوان شریف و بزرگواری بود، وجدان پاکی داشت که از مهربانی و نیکی لبریز بود و قلبش مملو از یاری و فداکاری بود، و از شیر شرزه شجاع‌تر بود، ولی شجاعتی ممزوج با رقت، لطف، دلسوزی، مهر و عاطفه.»
گوریارد
پروفسور استانسیلاس گوریارد فرانسوی گوید:« معاویه از بسیاری جهات برخلاف قواعد اسلام رفتار کرده است، چنان که با علی بن ابی طالب (ع) که پس از پیغمبر اسلام (ص) بزرگ‌ترین، شجاع‌ترین، پرهیزگارترین، فاضل‌ترین، و خطیب‌ترین افراد عرب به شمار می‌رفت، در افتاد.»
جرجی زیدان
جرجی زیدان، نویسنده و دانشمند مسیحی عرب، گوید:« معاویه و دوستانش برای پیشرفت مقاصد فردی خود از هیچ جنایتی دریغ نداشتند، اما علی (ع) و همراهان او، هیچ‌گاه از راه راست و دفاع از حق و شرافت، تخطی و تجاوز نمی‌کردند.»
جرجی زیدان:« اگر بگویم مسیح از علی (ع) بالاتر است عقلم اجازه نمی‌دهد، و اگر بگویم علی (ع) از مسیح بالاتر است دینم اجازه نمی‌دهد.»
بارون کاردایفو
بارون کاردایفو، دانشمند فرانسوی، گوید:« علی (ع) مولود حوادث نبود، بلکه حوادث را او به وجود آورده بود؛ اعمال او مخلوق فکر و عاطفه و مخیلۀ خود اوست؛ پهلوانی بود در عین دلیری دلسوز و رقیق القلب و شهسواری بود که هنگام رزم آزمایی، زاهد از دنیا گذشته بود. به مال و منصب دنیا اعتنایی نداشت و در حقیقت جان خود را فدا نمود. روحی بسیار عمیق داشت که ریشۀ آن ناپیدا بود و در هر جا خوف الهی او را فرا گرفته بود.»
جرج جرداق
جرج جرداق، نویسندۀ مسیحی عرب، می‌گوید:« علی بن ابی طالب (ع) در منبر، با آرامش خاطر و اعتماد کامل به خویشتن و سخن عادلانۀ خود، می‌ایستاد و سخن می‌گفت:« او بسیار زیرک و سریع الادراک بود و راز دل مردم، هوس‌ها و خواست‌های درونی آنان را به خوبی می‌دانست. دلی داشت مالامال از مهر، آزادی، انسانیت و فضیلت، علی بن ابی طالب (ع) با راستی و راست گویی در زندگی شناخته شد و امتیاز یافت.»
« واقعاً سزاوار است که در جهان امروز، آتش افروزان جنگ، عوامل و مسببان بدبختی‌های ملت‌ها و افراد، به سخنان و کمک قهرمان اندیشۀ عربی، بزرگ مرد وجدان انسانی علی بن ابی طالب (ع) گوش فرا دهند و آن‌ها را حفظ کنند و در مقابل گویندۀ بزرگ آن سخنان، سر تعظیم فرود آوردند.»
جرج جرداق در جای دیگر کتابش می‌نویسد:« در نظر من، فرزند ابوطالب (ع) نخستین مرد عرب بود که با روح کلی، یار و همنشین بود؛ علی (ع) شهید عظمت خود شد؛ او در حالی جان سپرد که نماز را در میان دو لب داشت، او با دلی سرشار از عشق خدا در گذشت. تازیان (عرب‌ها) قدر و مقام راستین وی را نشناختند تا آن که از همسایگان پارسی آنان مردمانی برخاستند که گوهر و سنگریزه را به خوبی از یکدیگر باز شناختند.»
جرج جرداق کلام رسایی دربارۀ عدالت امام علی (ع) دارد:« قتل فی محرابه لعدالته، علی (ع) به خاطر عدالت خویش در محراب نمازش کشته شد.»
جرج جرداق:« آب‌های عالم؛ آب حوض، آب استخر، آب دریاچه و آب اقیانوس قابلیت تلاطم را دارد، ولی چیزی که متلاطم نشد، دریای وجود علی (ع) بود که هیچ کس و هیچ چیزی نتوانست آن را متلاطم کند.»
جرج جرداق:« علی بن ابی طالب، در خرد، یگانه بود، او قطب اسلام و سرچشمۀ معارف و علوم عرب بود، هیچ دانشی در عرب وجود ندارد، مگر آن که اساسش را علی علیه السلام پایه گذاری کرده، یا در وضع آن، سهیم و شریک بوده است.»
رینولدالین نیکلسون
رینولدالین نیکلسون، محقق و خاورشناس معروف انگلیسی، می‌گوید:« علی (ع) برجستگی‌ها و فضایل بسیار داشت. او هوشیار ، دور اندیش، شجاع، صاحب رای، حلیم، وفادار و شریف بود.»
ابن العبری
ابوالفرج اهرون مشهور به ابن العبری، مورخ و دانشمند مسیحی، می‌گوید:« علی (ع) بود که در عصر خلفا، خلأ ناشی از فقدان حضرت رسول اکرم (ص) را جبران نمود. او مبارزات عقیدتی را، پس از پیغمبر (ص) بر عهده داشت. احتجاجات و مناظرات آن حضرت، در تاریخ گواه این مدعی است .
وجود مقدس حضرتش، در کنار خلفا، خلأیی را که از فقدان مقام والای نبوی حاصل شده بود، پر می‌کرد و کتاب‌های شیعه و سنی، سرشار است از این گونه مسایل، و نمونۀ بارزش سخن عمر:« لولا علی لهلک عمر” است؛ که حداقل هفتاد بار آن، در تاریخ ضبط گردیده است.»
مطالب زیر را حتما مطالعه کنید
روایت تاریخ برده داری استعمارگران بزک کرده در کتاب «شکار انسان»
سفری به زیباترین کتاب‌فروشی‌های جهان
تجربه‌های کتابخوانی برای بیماران اعصاب و روان
بیوگرافی هوشنگ ابتهاج شاعر ایرانی
اصول مصاحبه با رسانه‌ها
