قصه را با شخصیت‌های اسطوره‌ای و تاریخی‌مان شناختیم

نویسنده مجموعه «آبنبات‌ها»:

قصه را با شخصیت‌های اسطوره‌ای و تاریخی‌مان شناختیم.

مهرداد صدقی، نویسنده مجموعه «آبنبات‌ها» عنوان کرد: ادبیات ما به نوعی از ابتدا فانتزی بوده و ما با داستان‌های سمک عیار و امیر ارسلان و پیشینه‌ای فانتزی وارد ادبیات شدیم و قصه را شناختیم.

در گفت‌وگویی که با مهرداد صدقی، نویسنده معروف مجموعه کتاب‌های “آبنبات‌ها” داشتیم، او راجع به آخرین اثرش به نام “آبنبات لیمویی” صحبت کرد. این کتاب که منتظر عرضه در سی‌وپنجمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب بود، ادامه‌ای از داستان‌های پرفروش و محبوب مهرداد صدقی بود.

صحبت‌های او به تأثیر دهه شصت و اتفاقات تاریخی آن بر زندگی مردم محله و بازار پرداخت. او از زبان طنز و با نگاهی نوستالژیک، حال و هوای دوران خاصی را برای خواننده‌ها به تصویر می‌کشید.

با برنده شدن کتاب “آبنبات هل‌دار” در جایزه‌ی ادبی شهید حبیب غنی‌پور، شهرت مهرداد صدقی به‌طور چشمگیری افزایش یافت. او در کتاب‌های خود، اتفاقات و تجارب خود را با زبانی دلچسب و طنزآمیز به تصویر می‌کشید و بازخوانی دهه هفتاد را برای خوانندگانش جذاب می‌کند.

به نظر می‌رسد کتاب “آبنبات لیمویی” نیز با استقبال بزرگی از سوی طرفداران این نویسنده مواجه خواهد شد، زیرا همواره توانسته است با داستان‌های جذاب و زبانی دلچسب، مخاطبان خود را جذب کند.

عنوان آخرین مجموعه آبنبات‌ها چیست؟ خود شما کدام یک از کتاب‌های این مجموعه را بیشتر دوست دارید؟

آخرین مجموعه با عنوان «آبنبات لیمویی» تا قبل از نمایشگاه کتاب منتشر می‌شود. هر کدام از این مجموعه مربوط به یک مقطعی از زندگی شخصیت داستان است و معمولًا در مجموعه‌ها اولی‌ها در فروش و توجه مخاطب سهم بیشتری را نصیب خود می‌کنند. مردم بیشتر از آبنبات هل دار استقبال کردند و سهم فروش بیشتری داشت.

آیا با پایان یافتن این مجموعه رویکرد طنز خود را در داستان‌ها حفظ خواهید کرد؟

بله. باز هم رمان طنز خواهم نوشت اما قطعاً شیوه و سبک متفاوتی خواهد داشت با رمانی می‌نویسم که شخصیت‌های متفاوتی دارد. البته حال و احوالات خودم و جامعه هم در نوشتن بسیار مهم است. تا حالم خوب و مناسب نباشد و شرایط جامعه پذیرا نباشد نمی‌توانم طنز بنویسم. به همین جهت دو کتاب در فضای فانتزی و معمایی دارم یکی کتاب «لعبتکان» که یک فانتزی معمایی و اسطوره‌ای است و کتاب دیگر با اسم موقتی «شب‌های مافیا» یا «کافه مافیا» که در یک ژانر جنائی برای نوجوانان است.

از نظر شما چالش‌های داستان‌نویسی در زمینه طنز چه مواردی هستند؟

یکی از دلایل کمبود داستان‌های طنز این است که تعداد نویسندگان طنز بسیار محدود است و افرادی که توانایی نوشتن طنز را دارند، بیشتر به سمت نوشتن فیلمنامه‌های طنز رفته‌اند. در گذشته، نقش‌نویسان طنز در مجلات و نشریات دیده می‌شدند، اما آن‌ها هم به سمت نوشتن داستان‌های طنز نرفته‌اند. طنز نویسی با چالش‌های خود مواجه است، زیرا نویسنده هم باید به عناصر داستانی توجه داشته باشد و هم به تکنیک‌های طنز نویسی مسلط باشد. این ممکن است باعث شود تعداد نویسندگان طنز کمتر شود.

مشکل بعدی این است که داستان‌های طنز به جدیت گرفته نمی‌شوند. به عنوان مثال، داستان “دایی جان ناپلئون” از جمله داستان‌های قدرتمندی است که جدی گرفته شده است، اما برخی نویسندگان احساس ناراحتی کرده‌اند زیرا طنز را پیش پا افتاده می‌بینند. به نظر می‌رسد که این ایده نگرفتن داستان‌های طنز به جدیت، باعث شده که نویسندگان کمتر به طنز روی آورند.

جایگاه داستان‌های جدی در جشنواره‌ها و رسانه‌ها بهتر و متفاوت‌تر است نسبت به داستان‌های طنز. اگرچه داستان‌های طنز ممکن است فروش بالایی داشته باشند، اما اغلب جدی گرفته نمی‌شوند. در ایران، شعر طنز بیشتر از داستان‌های طنز مورد توجه و مورد پیگیری قرار می‌گیرد. در زمینه کتاب‌ها، داستان‌های فانتزی برای نوجوانان وجود دارند که به عنوان داستان‌های طنز معرفی می‌شوند و ممکن است به فروش برسند، اما به دلیل نداشتن ژانر خاص داستان طنز، اغلب به عنوان داستان کمدی معرفی می‌شوند. به طور کلی، داستان‌هایی که هم برای نوجوانان مناسب باشند و هم طنزآمیز باشند، کمتر وجود دارند.

چه باید کرد که هم مخاطب و هم ناشر و نهادها بیشتر به طنز اهمیت دهند؟

برای حل مشکلات مرتبط با داستان‌های طنز، اولین گام این است که در رسانه‌ها و بخش‌های تاثیرگذار، داستان‌های طنز را به جدیت بگیریم. این اصلاح نگرش به دنباله دارد که باید به این فرصت به عنوان یک عرصه مهم ادبی نگاه کنیم و نویسندگان طنز را به جدیت و ارزش‌گذاری اثرشان تشویق کنیم. این تغییر نگرش باید از سمت نویسنده‌ها هم آغاز شود و آن‌ها باید کار خود را جدی بگیرند و در ارزش‌گذاری بین داستان‌های طنز و جدی تفاوتی نکنند.

برنامه‌های معرفی کتاب و فضای مجازی نیز باید داستان‌های طنز را به جدیت بپذیرند و به آن‌ها ارزش دهند. گاهی اتفاق می‌افتد که موقعیت‌های نادرستی داستان‌های طنز را برخوردار می‌شمارند، درحالی که این داستان‌ها می‌توانند در هر موقعیتی جذاب و قابل قبول باشند. در عرصه سینما نیز باید به محتوا و داستان مناسب توجه کرد و از شوخی‌های سطحی خودداری کرد. این تغییر نگرش و رویکرد به طنز نه‌تنها به توسعه ادبی می‌انجامد بلکه باعث می‌شود که داستان‌های طنز بیشتر ارزش‌گذاری شوند و مخاطبان بیشتری به آن‌ها جلب شوند.

آیا از کتاب‌هایتان پیشنهادی برای اقتباس و ساخت فیلم کمدی داشته‌اید؟

بله. درباره مجموعه آبنبات‌ها این پیشنهاد بود که فیلم طنز ساخته شود و سازمان سینمای سوره قصد دارد کتاب «آبنبات هل دار» را بسازد و در حال نگارش فیلم‌نامه هستند.

اشاره کردید که در حوزه فانتزی و معمایی جنایی هم کتاب دارید و این ژانر هم مانند طنز در ایران کم است. چالش‌های این حوزه به نظر شما چیست؟

این قالب هم همان مشکل داستان طنز را دارد و ژانر جنایی و فانتزی جدی گرفته نمی‌شود. گویا این را گونه‌ای پیش پا افتاده و کودکانه می‌دانند. درحالیکه اسطوره و تاریخ ما برای دنیای ادبیات فانتزی منبع غنی‌ای محسوب می‌شود و ادبیات ما به نوعی از ابتدا فانتزی بوده و ما با داستان‌های سمک عیار و امیر ارسلان و پیشینه‌ای فانتزی وارد ادبیات شده‌ایم و قصه را شناخته‌ایم. اما این پیشینه در ادبیات معاصر ما وارد نشده و اگر هم داستان‌هایی داشته‌ایم از نمونه‌های غربی تاثیر گرفته‌ایم.

معرفی سه‌گانه صوتی آبنبات‌ها:

کتاب صوتی آبنبات هل‌دار، آبنبات دارچینی و آبنبات نارگیلی با صدای میرطاهر مظلومی در پلتفرم‌های فیدیبو، طاقچه و کتابراه در دسترس است.