راه های شناخت کتاب خوب

به محض اینکه تصمیم بگیریم کتاب‌ خواندن را شروع کنیم،‌ به مهم‌ترین سوال برمی‌خوریم؛ «چه کتابی بخوانیم؟»، «چطور کتاب‌های خوب را تشخیص دهیم؟».

کافی‌ست به کسی بگوئید «کتاب بخوان» تا از او این سؤال را بشنوید: «چه بخوانیم؟». راستی چه کتابی خوب است و کتاب خوب چیست؟ این‌ها سؤال‌های اساسی‌ای هستند که هر کتاب‌نخوان و هر کتاب‌خوانی باید بپرسد. گروه دوم باید جوابش را بلد باشند به‌دنبال پاسخ بگردند. در گروه اول، شاید این پرسش حربه‌ای برایِ طفره‌رفتن باشد. اما اگر با سؤالی واقعی روبه‌رو شویم چه باید بکنیم؟ به‌راستی «کتابِ خوب» چه نوع کتابی‌ست؟

خوشبختانه امروزه تشخیص یک کتاب خوب از کتابِ بد -با محتوای سطحی- کار راحت‌تری است. با استفاده از اینترنت و سر زدن به سایت‌ها و فروشگاه‌های الکترونیکی مختلف اولین گام برای پیدا کردن کتاب خوب را برداشته‌ایم. اما همیشه این بیم وجود دارد که این سایت‌ها تنها به فهرست پرفروش‌‌ترین کتاب‌ها بپردازند و پرفروش‌ترین کتاب‌ها هم احتمالا کتاب‌های سطحی‌تر یا همان کتاب‌های زرد هستند. به همین دلیل داشتن آگاهی اولیه نسبت به کتاب‌ها می‌تواند کمک شایانی به انتخاب درست‌تر کند.
اما انتخاب درست چه انتخابی است؟ آیا همیشه باید از پرفروش‌ها فرار کنیم؟

آیا کتاب‌های پرفروش، سطحی هستند؟

این خطر همیشه بیخ گوش ما زنگ می‌خورد، که کتاب‌هایی که به تیراژهای چند صدهزارتایی می‌رسند، کتاب‌هایی با محتوای سطحی یا همان کتاب‌های زرد هستند. البته که ممکن است در بعضی از موارد این‌طور باشد اما همیشه و همه کتاب‌های پرفروش لزوما کتاب‌های زرد نیستند پس نمی‌توان این ایده را تعمیم داد و از خواندن کتاب‌های پرفروش برای همیشه صرف‌نظر کرد.

پس راه حل چیست؟

قبل از اینکه درگیر فهرست انبوه پرفروش‌ترین‌ها و یا داغ‌ترین‌های سایت‌های گوناگون شویم بهتر است سلیقه‌مان را بشناسیم. شاید مشکل همین‌جاست که وقتی هنوز کتاب خواندن را شروع نکرده‌ایم چطور سلیقه‌مان را بشناسیم. اینجاست که نقش مجلات ادبی، بلاگ‌ها و سایت‌هایی مثل گودریدز پر‌رنگ‌تر می‌شود. همچنین بسیاری از سایت‌های فروش کتاب‌ توضیحات و معرفی‌هایی درباره کتاب‌ها دارند که می‌توان با خواندن آنها به موضوع و شیوه نگارش نویسنده پی برد.

در کنار این‌ها وجود فهرست‌هایی مثل ۱۰۰۱ کتابی که پیش از مرگ باید بخوانید،‌ ۱۰۰ کتاب برتر قرن، برندگان جایزه نوبل ادبیات، برندگان جایزه پولتزر و دیگر جوایز ادبی کمک بسیار خوبی برای پیدا کردن کتاب‌هایی با محتوای غنی‌تر است.

یکی دیگر از روش‌هایی که این روزها کمک بسیاری به علاقه‌مندان کتاب کرده است، وجود خلاصه کتاب‌هاست. برخی از سایت‌ها، پادکست‌ها و همچنین کتابچه‌ها خلاصه‌ای از کتاب‌ها را معرفی می‌کنند. این خلاصه کتاب‌ها موضوع اصلی کتاب، اتفاقات محوری و اینکه کتاب برای چه کسانی مناسب است را توضیح می‌دهند.

شناختن نویسنده‌ها

خواندن اطلاعات ویکی‌پدیای نویسنده‌ها،‌ زندگی‌نامه آن‌ها و مقالات و یادداشت‌هایی که درباره آثار آن‌ها منتشر شده کمک می‌کند تشخیص دهیم آیا نظرات،‌ شیوه نگارش و فلسفه یک نویسنده را می‌پسندیم یا نه.

همچنین بسیاری از سایت‌های فروش کتاب الکترونیک امکان خواندن نسخه‌های نمونه را فراهم کرده‌اند، مثلا همه کتاب‌های فیدیبو بخشی به عنوان نمونه کتاب  دارند که به صورت رایگان در اختیار همگان قرار گرفته است. علاقه‌مندان می‌توانند با مطالعه نمونه کتاب‌ها قبل از خرید نسبت به انتخاب نهایی تصمیم‌گیری بهتری داشته باشند.

نظرات کاربران بخش دیگری است که به کمک ما می‌آید، بسیاری از خوانندگان کتاب در فضای مجازی نظرشان را درباره کتاب یا نویسنده ثبت می‌کنند، درباره ترجمه‌ها می‌نویسند، این‌که از خواندن کتاب چه احساسی داشتند و چطور با کتاب ارتباط برقرار کرده‌اند. مطالعه نظرات کاربران نیز راهکار به‌روز و مناسبی برای پیدا کردن سلیقه و انتخاب کتاب بهتر است.

کدام ترجمه‌ها بهتر است؟‌

بخش قابل توجهی از کتاب‌های موجود در بازار کتاب ایران را کتاب‌های ترجمه تشکیل داده‌اند و خوانندگان زیادی نیز دارند. با توجه به این‌که در حال حاضر ترجمه‌های متعددی از یک کتاب در بازار کتاب ایران منتشر می‌شوند انتخاب ِ ترجمه‌های بهتر یکی دیگر از دغدغه‌های کسانی است که می‌خواهند کتاب‌های با کیفیت‌تری بخوانند.

قبل از خرید کتاب یک صفحه را اتفاقی باز کنید و بخوانید

اگر نامِ مترجمِ کتاب برایتان آشنا نیست، می‌توانید یکی از صفحه‌های کتاب را اتفاقی باز کنید و یک صفحه را کامل بخوانید. اگر توانستید تا انتها آن را ادامه دهید و زبانِ پیچیده و نامفهومی نداشت، صفحه‌ی دیگری را انتخاب کنید و دوباره این فرآیند را تکرار کنید. تا جایی این کار را ادامه دهید که از روان بودن ترجمه‌ی آن مطمئن شوید. اگر از کتاب الکترونیکی استفاده می‌کنید، می‌توانید نمونه آن کتاب را بخوانید و ترجمه آن کتاب را ارزیابی کنید.در کنار این موضوع نباید از نظر دور داشت که اعتبار ناشران نیز به همین اندازه و حتی بیش‌تر، معیار مناسبی برای تشخیص کتاب‌ خوب است.

در ایران هزاران ناشر در زمینه‌ها و موضوعات مختلف فعالیت می‌کنند اما در هر زمینه و موضوعی تنها چند ناشر شناخته‌شده و خوش‌نام در بازار نشر وجود دارد. ناشرانی که در طی سال‌های فعالیت خود ثابت کرده‌اند ارائه نسخه‌های بهتر و باکیفیت‌تر کتاب اصلی‌ترین دغدغه آن‌هاست.

پس می‌توان گفت عواملی چون اعتبار ناشران، نامی بودن نویسنده‌ها و مترجمان، مشورت گرفتن از افراد و گروه‌های کتابخوانی و مراجعه به سایت‌های فروش و نقد و بررسی کتاب‌ها راه را برای رسیدن به کتاب‌های خوب آسان‌تر می‌کنند.

منبع این مقاله سایت فیدیبو، فروشگاه قانونی کتاب الکترونیک و کتاب صوتی است.