ربات جنجالی موزه گوگنهایم

ربات جنجالی موزه گوگنهایم

چند روز است ماجرای رباتی که باید روغن در حال نشت را با بازوی جارو مانندش جمع کند و سر جایش برگرداند تا «زنده بماند»، در شبکه‌های اجتماعی فارسی زبان سروصدای زیادی به راه انداخته است. عده‌ای از سرنوشت تراژیک این ربات جنجالی موزه گوگنهایم متأثر شده‌اند که پایان تلاش‌های بیهوده‌اش برای زنده‌‌ ماندن چیزی جز «مرگ» نیست و او که اوایل زندگی‌اش وقت زیادی را به حرکات نمایشی برای بازدیدکننده‌ها اختصاص می داد چطور از یک جایی به بعد چنان درگیر حفظ حیات خودش شد که کاری جز آن نمی‌توانست انجام دهد.برداشت‌ها از این اثر بسیار متنوع بود.

این یک اثر هنری معناگرا به‌نام «Can’t Help Myself» است که در سال ۲۰۱۶ میلادی توسط دو هنرمند چینی به‌نام‌های «سان یوان» و «پنگ یو» ساخته شد و در نمایشگاه نیویورک در محفظه‌ای شیشه‌ای به‌نمایش عموم گذاشته شد. این اثر در واقع یک بازوی رباتیک است که مایعی نسبتاً غلیظ را از اطراف خود جمع می‌کند؛ در حالی که این مایع پس از چند لحظه دوباره به اطراف پراکنده می‌شود.

این ربات دقیقاً چکار می‌کند؟ دربارۀ عملکرد این ربات در فضای مجازی 2 دیدگاه وجود داشت که در ادامه به بررسی آن‌ها می‌پردازیم.

دیدگاه اول:

این دیدگاه توسط امیر علی ق و صفحۀ مجازی پادکست جافکری منتشر شد.

این اثر در ارتباط با ما، این رو نشون می‌ده که ما چقدر خودمون رو از نظر روحی و فیزیکی برای پول می‌کشیم فقط برای اینکه توی زندگی هامون دووم بیاریم. این سیستم برای این طراحی شده که ما رو عمداً شکست بده، اساساً ما رو به بردگی بکشونه و بهترین سالهای زندگی ما رو بدزده تا مجبورمون کنه زندگی‌ای رو بازی کنیم که ثروتمندترین افراد جهان اون رو طراحی کردن! چگونه شادی، اشتیاق و صلح درونی ما رو میدزدن؟ چگونه به آرامی غرق در مسئولیت‌های بیشتر، بازدهی کمتر و زمان آزاد کمتری برای لذت بردن از این زندگی در حال گذر می‌شیم؟ و در ادامه گفته شده بود که این یک برداشت شخصی جز صاحب اثر و بر اساس یک تفسیر شخصی ست.

این برداشت مخاطبان زیادی داشت و افراد زیادی این پست را در فضای مجازی به اشتراک گذاشتند چون فکر می‌کردند مخاطب این پست دقیقا خودشان هستند. آدم‌هایی که انقدر درگیر دست و پا زدن در زندگی شده‌اند که اصل آن را فراموش کردند.

دیدگاه دوم:

این بازوی رباتیک از یک سیستم سفارشی که نام آن‌را «کنترل مرز» گذاشته‌اند بهره می‌برد. زمانی که مایع شبیه به خون از یک مرزِ از قبل تعیین شدۀ دایره‌ای شکل به‌دور ربات عبور کند، حسگرهایی به ربات هشدار داده و ربات آن مقدار مایع عبور کرده از مرز را به داخل محدودۀ مرزی برمی‌گرداند.
این کار ربات دارای مفهومی است؛ پیام این اثر هنری، اعتراضی است به مرزهای جغرافیایی و نظارت، محافظت و خشونتی که در مقابل عبور انسان‌ها از مرزها رخ می‌دهد اشاره دارد. اعتراض این اثر هنری هشداری جدی است به پیامدهای اقتدارگرایی سیاسی که بین فرهنگ‌های مختلف مرزهایی را ایجاد می‌کنند
پس در این اثر جذاب هنری، خبری از نشت روغن، تلاش برای بقا و یا چیز دیگری نیست.
گفتنی است که این ربات در سال ۲۰۱۹ توسط صاحبان آن متوقف شد. توقف این ربات نیز به شکلی هنرمندانه انجام شده، به‌شکلی که دیوارهای شیشه‌ای پوشیده از رنگی سرخ، ربات سرافکنده و سطح سفید پوشیده از مایع سرخ رنگ شده است.
یادمان باشد، هر اثر هنری می‌تواند برداشت‌ها و تفسیرهای متعددی داشته باشد، اما داستان‌سرایی و افسانه‌سازی چیز دیگری است.

اما واقعیت در مورد این ربات جنجالی چه بود؟ دعوای مجازی به اینجا رسیده که آیا مخاطب در برداشت از اثر هنری آزاد است و نمی‌توان برداشت‌هایی که تا کنون درباره این اثر شده زیر سوال برد یا باید به آنچه سازنده‌های ربات مد نظر داشته‌اند وفادار بود و آن را در تحلیل‌ها مد نظر قرار داد؟