کتاب صوتی خزران

معرفی کتاب صوتی خزران

به نام پادشاه خزر و دریای آبی‌رنگش؛ قوم خزران، در انتخابی شگفت‌انگیز، نه مسیحیت را پذیرفتند و نه اسلام، بلکه یهودیت را برگزیدند. کتاب صوتی «خزران» نوشته‌ی آرتور کستلر روایتگر تاریخ یک امپراتوری کهن، اما پرآشوب و جنگجو است. این امپراتوری که در منطقه جنوب شرقی اروپا سکونت داشت، با وجود قدرت عظیمی که در اختیار داشت، در نهایت به نابودی کشیده شد.

پیش از فروپاشی، قوم خزر با گرویدن به دین یهودیت و مهاجرت به مناطقی در لهستان کنونی، تأثیری ژرف بر یهودیان و حتی جهان معاصر بر جای گذاشتند. این اثر به بررسی سرگذشت این امپراتوری پرافت‌وخیز می‌پردازد و داستان زندگی قومی را بازگو می‌کند که نامشان با تاریخ یهودیت و تحولات آن گره خورده است.

درباره‌ی کتاب صوتی خزران

میراث قوم خزر، که برای حفظ قدرت و شکوه خود یهودیت را برگزیده بودند، سرانجام زیر سم اسبان چنگیزخان از میان رفت. کتاب صوتی خزران (The Thirteenth Tribe: The Khazar Empire and its Heritage) نوشته‌ی آرتور کستلر (Arthur Koestler)، روایتی است از قوم گمشده‌ای که با وجود فراموشی در تاریخ، نقشی برجسته و تأثیرگذار داشته‌اند. این قوم در سده‌ی ششم میلادی، آن سوی مرزهای دریای خزر، در دل سرزمین‌هایی که بعدها اتحاد جماهیر شوروی را تشکیل دادند، می‌زیستند.

خزران پیوندی نزدیک و مستحکم با ایرانیان داشتند، تا جایی که در دربار شاهنشاهی ایران، تختی زرین و مترجمی آشنا به زبان و فرهنگ آن‌ها حضور داشت. اما این ارتباطات دوستانه مانع از آن نشد که خزران، که به ناآرامی و جنگجویی شهره بودند، به ایران یورش نبرند. آن‌ها سرزمین‌هایی چون ارمنستان و آذربایجان را غارت کردند و حتی تا بخش‌هایی از همدان کنونی نیز پیشروی داشتند.

خزران قومی بودند که بوی خون و ثروت آن‌ها را به دورترین نقاط می‌کشاند، اما خود نیز همواره زیر تهدید دشمنانی چون امپراتوری بیزانس قرار داشتند. با وجود مهاجمه‌های گسترده‌ی آن‌ها، خزران نتوانستند از هجوم‌های پی‌درپی جان سالم به در ببرند، و سرانجام در گرداب تهاجمات تاریخی، سرنوشتشان به نابودی انجامید.

در یکی از مهم‌ترین نبردهای تاریخ، خزران برای حفاظت از مرزها و قدرت پادشاهی‌شان در برابر اعراب ایستادند. این مواجهه بزرگ، مسیری تاریخی را رقم زد که بسیاری از ترک‌های هم‌نژادشان به اسلام گرویدند؛ اما خزران، با مقاومت سرسختانه، نه‌تنها قلمروی خود را حفظ کردند بلکه از پذیرش اسلام نیز خودداری نمودند. آرتور کستلر در کتاب صوتی خزران این مقاومت را تلاشی هوشمندانه از سوی خزران می‌داند که با گرویدن به یهودیت، خود را به‌عنوان نیرویی سوم و قدرتمند میان اعراب مسلمان و مسیحیت قسطنطنیه معرفی کنند.

هر امپراتوری باشکوهی روزی سقوط می‌کند، و خزران نیز از این سرنوشت گریزی نداشتند. کستلر در ادامه‌ی روایت خود از سرنوشت این قوم، به دوران افول آن‌ها می‌پردازد؛ دورانی که خزران، پس از از دست دادن شکوه و عظمت پیشین، به تجارت با روس‌ها روی آورده بودند. این روابط تجاری، که در دریای خزر انجام می‌شد، پر از فراز و نشیب بود. روس‌ها اغلب مرز میان تجارت و غارت را از یاد می‌بردند و هرگاه مخالفتی می‌دیدند، دست به شمشیر می‌بردند.

در حالی که خزران، لباس زوال را بر تن کرده بودند، به روابط محتاطانه خود با روس‌ها ادامه دادند. اما سرانجام، روس‌ها که در اوج قدرت خود با امپراتوری بیزانس هم‌پیمان شده بودند، به سرزمین خزران تاختند و عرصه را بر آنان به شکلی بی‌سابقه تنگ کردند.

کتاب صوتی خزران اثر آرتور کستلر با ترجمه‌ی محمدعلی موحد و انتشار نسخه‌ی متنی توسط انتشارات خوارزمی، یکی از ارزشمندترین روایت‌ها درباره‌ی این قوم تاریخی است. نسخه‌ی صوتی این کتاب توسط گروه فرهنگی سماوا تهیه شده و با صدای گرم و دلنشین مهدی طهماسبی به گوش می‌رسد و شما را به سفری تاریخی و پرماجرا دعوت می‌کند.

کتاب صوتی خزران برای چه کسانی مناسب است؟

علاقه‌مندان به تاریخ ادیان و تمدن اقوام باستانی می‌توانند از شنیدن روایت تاریخی قوم خزران و تأثیر و تأثرات فرهنگی آنان بر جهان لذت بسیاری ببرند.

در بخشی از کتاب صوتی خزران می‌شنویم

علت قبول دین یهود از طرف پادشاه خزران که در گذشته بت‌پرست بود، از این قرار است: این پادشاه، نسخت به مسیحیت گرایید و سپس بطلان آن را دریافت و این امر مایه‌ی تشویش دل او گردید. مشکل خود را با یکی از اعیان دولت در میان نهاد. او گفت: «شهریارا! صاحبان کتب آسمان سه طایفه‌اند. آن‌ها را فرا خوان و بخواه تا معتقدات خود بازگویند و هر کدام را که حق دیدی بپذیر.» او کس پیش مسیحیان فرستاد و کشیشی طلب کرد، اما نزد او جهودی بود قوی حجت که با کشیش به مباحثه نشست.