کتاب صوتی حاج جلال

 کتاب صوتی حاج جلال:

کتاب صوتی حاج جلال نوشتۀ لیلا نظری گیلانده، داستانی بلند از خاطرات حاج جلال حاجی بابایی است که در روزگاران دفاع مقدس دو فرزند و دو دامادش را برای پاسداری از میهن و انقلاب اسلامی در راه خدا می‌دهد. این کتاب توسط انتشارات سوره مهر منتشر شده است.  

لیلا نظری گیلانده، خاطرات حاج‌جلال حاجی‌بابایی را در قالب کتاب صوتی حاج جلال گردآوری و تدوین کرده است. حاج‌جلال حاجی‌بابایی از آن افراد خاص و منحصربه‌فردی است که جنگ هشت‌سالۀ ایران و عراق سرنوشت عجیبی برای‌شان رقم زده است. این کتاب ماجرای زندگی او و خانواده‌اش از زمان کودکی تا حال حاضر است که در بخش نگاهی دیگر در جایزۀ جلال برگزیده شده است.

دربارۀ کتاب صوتی حاج‌ جلال:

شروع کتاب با عنفوان نوجوانی حاج جلال مصادف است، زمانی که ۱۴ سال بیشتر ندارد و کلاس چهارم (چون مدرسه روستای آن‌ها دیر ساخته شد) بوده است. حاج جلال از مدرسه زمان شاه می‌گوید از بعضی معلم‌های مرد مذهبی، از معلم خانم بی‌حجاب، از برخورد با او و ابا نداشتن از کسی برای این که حق را بگوید. در همین زمان‌هاست که پدر حاج جلال (که مردی مقتدر و متدین است) تصمیم می‌گیرد، حاج جلال باید با دختر یکی از دوستانش ازدواج کند. وی دوسال با افروز نامزد بود و در این دوسال هم کم او را می‌دید و دلش پر می‌زد برای او، هم خجالت می‌کشید. بعد از نامزدی ازدواج کرده و به اتاقی از خانه پدر نقل مکان می‌کنند. آنان زندگی سختی داشتند با کار کردن بر روی زمین پدر، گذران زندگی می‌کنند، هم خودش و هم افروز به سختی کار می‌کنند. در سن ۱۷ سالگی اولین فرزندش به دنیا می‌آید، با وجود این هنوز از افروز خجالت می‌کشد. کتاب صوتی حاج‌جلال، ماجرای زندگی اوست؛ از روزی که با به دنیا آمدن بچه‌ها خانه پر از هیاهو شد، تا روزی که بچه‌ها رفتند و یادگاری‌‎هایشان را برای او و افروز به‌جا گذاشتند.

لیلا نظری گیلانده در کتاب صوتی حاج‌جلال، راوی خاطرات یک پدر است؛ پدری که بعد از شهادت و جانبازی فرزندانش، خودش تصمیم گرفت به نبرد دشمن برود و در صف رزمندگان بِایستد. حاج‌جلال مردی است که کوهی از غصه را به دوش می‌کشد و همچنان مقاومت می‌کند. او بزرگ‌ترین مصیبت‌های این دنیا را چشیده، اما هیچ‌گاه تسلیم نشده. بعد از رفتن بچه‌ها، تازه نوبت خودش شد. هیچ‌کسی هم نمی‌توانست جلوی او را بگیرد و مانع رسیدنش به خط مقدم بشود.

لیلا نظری گیلانده برای ثبت کردن این خاطرات، قدم در سفری طولانی و دراز گذاشته است. او از زادگاه خود اردبیل تا یکی از روستاهای همدان رفته تا حاج‌جلال را ملاقات کند و مدت‌های طولانی پای صحبت‌های او بنشیند. کتاب صوتی حاج‌جلال، حاصل گفت‌وگویی است میان لیلا نظری گیلانده و پیرمردی وفادار و صبور به نام حاج‌جلال حاجی‌بابایی. پیرمرد در این کتاب از خاطرات روزهایی می‌گوید که تحملشان دشوار بود. روزهایی که در فقر شدیدی به‌سر می‌برد و قادر نبود شکم همسر و فرزندانش را سیر کند.

اما سخت‌تر از این روزها هم آمد. روزگاری که خبرهای تلخی می‌رسید و حاج‌جلال چاره‌ای نداشت جز اینکه با صبوری، همسر و عروس و نوه‌هایش را آرام کند. روزهایی بود که افروز و حاج‌جلال خدا را شکر می‌کردند که فرزندانشان به ثمر رسیده‌اند و یکی‌یکی سر خانه و زندگی خودشان می‌روند. ماجرای کتاب از روزهای بچگی حاج‌جلال آغاز می‌شود تا جوانی او، تا به دنیا آمدن فرزندانش، تا داماد کردن پسرانش. تا اینکه روزهای هولناکی سرمی‌رسد. اما افروز و او، همچنان خدا را شکر می‌کنند و مصیبت‌ها را به جان می‌خرند.

کتاب صوتی حاج‌جلال، ما را از فاصله‌ای نزدیک با افکار، احساسات و زندگی گرم و دوست‌داشتنی یک پیرمرد روستایی آشنا می‌کند. لهجۀ شیرین ملایری حاج‌جلال که لیلا نظری گیلانده آن را در کتاب خود گنجانده است، دوچندان بر دلچسب بودن متن اضافه می‌کند.

نویسنده با قلمی روان و ساده به بیان خاطرات حاج جلال پرداخته و سعی کرده، واقعیات را همان گونه که هست به نثر در آورد. همچنین وی جزئیات زمان‌ها و مکان‌ها را چنان بازگو می‌کند، گویی همچون فیلمی به نظارۀ داستان نشسته‌ای و مخاطب را پا به پای داستان و خاطرات با خود همراه می‌کند.
البته ممکن است، این پرداخت به جزئیات، گاهی از حوصله مخاطب خارج شود، ولی جذابیت داستان مخاطب را در کنار خودش نگه می‌دارد.

جایزۀ جلال آل احمد کتاب حاج جلال:

کتاب “حاج جلال” اثر لیلا نظری گیلانده برگزیدۀ بخش ویژه جایزه ادبی جلال آل احمد در سال ۱۴۰۰ شده است.