کتاب صوتی جوانه‌های آتش

کتاب صوتی جوانه‌های آتش جلد یازدهم از مجموعۀ سرگذشت استعمار

استعمار در این مرزوبوم چه تاریخچه‌ای را دنبال می‌کند؟ در قسمت‌های پیشین مجموعۀ تاریخ استعمار، مهدی میرکیایی روایتی سرراست و بدون پیچیدگی از پیدایش و گسترش این پدیده در نقاط مختلف جهان ارائه داده است. در کتاب صوتی سرگذشت استعمار – جلد یازدهم: جوانه‌های آتش روایت او از تاریخچۀ این رفتار سابقه‌دار انسانی به زمان شورش آقامحمدخان قاجار می‌رسد.

آقامحمدخان قاجار در شیراز مشغول حکمرانی بود و کریم خان زند که بیم شورش و طغیان او را داشت، چهارچشمی محدودۀ حکمرانی او را زیر نظر گرفته بود تا مبادا کسی دست از پا خطا کند. اما با مرگ کریم خان همه‌چیز دستخوش تغییر شد. آقامحمدخان به شمال رفت و سرکردگی ایل قاجار را بر عهده گرفت. و این چنین بود که نطفۀ سلطنت صدوسی‌سالۀ قاجاریه منعقد شد.

از دیگر شخصیت‌هایی که مهدی میرکیایی در کتاب صوتی جوانه‌های آتش به او می‌پردازد می‌توان به عباس میرزا اشاره کرد. این ولیعهد قاجار عمدۀ شهرت خود را مدیون فرماندهی نظامی جنگ میان ایران با روسیه و عثمانی است. عباس میرزا به نیابت از دربار پدرش فتحعلی شاه قاجار حکمرانی بر آذربایجان را بر عهده داشت و پیش از مرگ پدرش در حالی که زندگی فرصت بیشتری برای سلطنت بر خاک ایران را به او نداده بود، درگذشت.

فتحعلی شاه قاجار، از دیگر چهره‌های مهم این کتاب نیز دومین پادشاه قاجاریه بود که در زمان سلطنت او، واگذاری غیرقابل بازگشتی از سرزمین‌های شمالی ایران در قفقاز به وقوع پیوست و خاک ایران سرزمین‌های امروزی گرجستان، داغستان، آذربایجان و ارمنستان را از دست داد.

چهره‌ها و وقایعی که مهدی میرکیایی در کتاب صوتی جوانه‌های آتش آن‌ها را دنبال می‌کند، تصویر منسجمی را از تاریخ استعمار در این مرزوبوم برای ما ترسیم می‌کند. این کتاب به همت گروه صوتی سماوا و انتشارت مهرک تهیه و منتشر شده است و آن را با صدای پیمان طالبی می‌شنوید.

در بخشی از کتاب اینگونه می‌شنویم که:

ژنرال یرمولوف، حاکم جدید گرجستان و فرماندۀ ارتش روسیه توی قفقاز بود که بعد از امضا شدن عهدنامۀ گلستان به این مقام منصوب شد. اون باید مردمی رو که حاضر نبودند حکومت روس‌ها رو توی قفقاز بپذیرن، آروم کنه. بعد از پایان جنگ، قیام‌هایی علیه تسلط روس‌ها مخصوصاً در جنوب داغستان رخ داده بود و فرمانروای روسیه ژنرالی خشن و بسیار جدی رو به‌نام یرمولوف به منطقه فرستاد تا اونا رو سرکوب کنه. آوازۀ شجاعت یرمولوف اونقدر توی روسیه پیچیده بود که پوشکین، شاعر معروف اون کشور، شعری رو در وصف دلاوری‌های اون سرود و از کوه‌های قفقاز می‌خواست که در برابر اون تسلیم بشن و بهش تعظیم کنند.

یرمولوف بعد از مدتی برای مذاکره با فتحعلی شاه به ایران اومد. اون به شاه پیشنهاد کرد تو جنگ روسیه با عثمانی که همسایۀ غربی ایران بود با روسیه متحد بشه و به روسیه اجازه بده توی گیلان کنسولگری تأسیس کنه تا روس‌ها بتونن برای لشکرکشی به آسیای مرکزی از گیلان و مازندران عبور کنن. فتحعلی شاه تمام این درخواست‌ها رو رد کرد. چون پیش از این فرمانروای روسیه دست رد به سینه‌ی وزیر خارجه‌ی ایران، میرزا ابوالحسن ایلچی زده بود.