کتاب صوتی سرگذشت حاجی بابای اصفهانی

سفری پرماجرا به دل تاریخ قاجار با حاجی بابای اصفهانی

کتاب صوتی سرگذشت حاجی بابای اصفهانی ما را به دل روزگار قاجار می‌برد، جایی که ماجراهای مردی جوان، پرشور و ماجراجو به روایت جیمز موریه، نویسنده و دیپلمات انگلیسی، تبدیل به یکی از آثار کلاسیک قرن نوزدهم شده است. این داستان پرکشش، نمایی دقیق و گاه طنزآمیز از زندگی، فرهنگ، آداب و سیاست ایرانیان آن دوره به دست می‌دهد.

معرفی کتاب

حاجی بابا، پسر یک دلّاک معروف اصفهانی است؛ پسری باهوش که هم درس می‌خواند و هم حرفه‌ی پدرش را ادامه می‌دهد. روزگار اما نقشه‌ی دیگری برای او دارد. وقتی عثمان آقا، یکی از مشتریانش، راهی سفر می‌شود و به یک منشی نیاز دارد، حاجی بابا نیز همراهش می‌رود و وارد دنیایی می‌شود که با هر پیچش، او را در موقعیتی تازه و عجیب قرار می‌دهد. از سقایی و قلیان‌فروشی تا نسق‌چی‌باشی‌گری، این جوان پرجنب‌وجوش با لایه‌های مختلف جامعه، از شاه و وزیر گرفته تا درویش و راهزن، روبه‌رو می‌شود.

درباره‌ی نویسنده و زمینه‌ی تاریخی

جیمز موریه که سال‌ها به‌عنوان نماینده‌ی دیپلماتیک بریتانیا در ایران حضور داشت، در این رمان نیم‌نگاهی منتقدانه اما سرگرم‌کننده به ساختار اجتماعی و سیاسی ایران زمان فتحعلی شاه دارد. او از ۱۸۱۰ تا ۱۸۱۶ در ایران زندگی کرد و از نزدیک شاهد رفتارها و روابط سیاسی و فرهنگی جامعه ایرانی بود. به همین دلیل، نوشته‌های او – هرچند گاه با نگاه شرقی‌گرایانه – واجد اطلاعات تاریخی ارزشمندی‌اند.

میراث ادبی و جهانی کتاب

سرگذشت حاجی بابای اصفهانی در اروپا، به‌ویژه انگلستان، محبوبیت زیادی پیدا کرد و از آن به‌عنوان اثری طنزآمیز، انتقادی و در عین حال پرهیجان درباره‌ی مشرق‌زمین یاد می‌شود. این اثر را گاه با شاهکارهایی چون دون کیشوت مقایسه کرده‌اند و همین مقایسه نشان‌دهنده‌ی عمق تأثیر آن در ادبیات غرب است. در ادامه‌ی موفقیت این کتاب، موریه جلد دومی نیز نوشت با عنوان حاجی بابا در لندن، اما محبوبیت آن هرگز به اندازه‌ی جلد نخست نرسید.

روایتی طنزآلود و پرماجرا از دل تاریخ ایران؛ کتاب صوتی «سرگذشت حاجی بابای اصفهانی»

کتاب صوتی سرگذشت حاجی بابای اصفهانی یکی از آثار شاخص و ماندگار در ادبیات کلاسیک است که ترکیبی از روایت‌های پرحادثه، شوخ‌طبعی هوشمندانه و نگاهی انتقادی به جامعه‌ی ایران در عصر قاجار را در خود جای داده است. جیمز موریه، دیپلمات انگلیسی، این اثر را بر پایه‌ی شخصیت واقعی‌ای به نام حاجی بابای افشار، نخستین دانشجوی ایرانی در انگلستان، خلق کرده است. این مرد که پس از بازگشت به ایران پزشک دربار عباس‌میرزا شد، الهام‌بخش شخصیتی شد که امروز نامش برای علاقه‌مندان به ادبیات تاریخی آشناست.

از لندن تا اصفهان؛ از چاپ تا ترجمه

رمان سرگذشت حاجی بابای اصفهانی نخستین‌بار در سال ۱۸۲۴ میلادی در انگلستان منتشر شد. حدود هشتاد سال بعد، در ۱۹۰۵، میرزا حبیب اصفهانی ـ نویسنده، مترجم و زبان‌دان برجسته‌ی دوره‌ی قاجار ـ این اثر را با نثری روان و دلنشین به فارسی برگرداند. او با بهره‌گیری از ضرب‌المثل‌ها، واژه‌ها و ساختارهای آشنا برای ذهن فارسی‌زبان، متن را آن‌چنان بومی‌سازی کرد که بسیاری از خوانندگان آن زمان باور نمی‌کردند با ترجمه‌ی یک اثر خارجی روبه‌رو هستند.

ترجمه‌ی میرزا حبیب نه تنها یکی از برجسته‌ترین ترجمه‌های ادبیات فارسی محسوب می‌شود، بلکه بر سبک نویسندگان بزرگی همچون محمدعلی جمال‌زاده و صادق هدایت نیز تأثیر گذاشت و نقش مهمی در تحول زبان و نثر فارسی مدرن ایفا کرد.

آیینه‌ای از تاریخ اجتماعی قاجار

سرگذشت حاجی بابای اصفهانی فراتر از یک رمان ماجراجویانه است؛ این اثر تصویری دقیق و پرجزئیات از وضعیت سیاسی، اجتماعی و فرهنگی ایران در سده‌ی نوزدهم ارائه می‌دهد. از رفتار نخبگان دربار گرفته تا زندگی مردم عادی کوچه‌ و بازار، همه و همه در قالب ماجراهایی پرکشش و گاه طنزآلود به تصویر کشیده شده‌اند.

کتابی ماندگار، اکنون در قالب صوتی

نسخه‌ی کامل این اثر ارزشمند را انتشارات امیرکبیر در قالب چاپی در اختیار علاقه‌مندان قرار داده است. همچنین، گروه فرهنگی سماوا نسخه‌ی صوتی آن را با صدای گرم و حرفه‌ای ابوالفضل شاه‌ بهرامی تولید کرده تا مخاطبانی که ترجیح می‌دهند شنیدن را جایگزین خواندن کنند، نیز از این روایت کلاسیک بهره‌مند شوند.

این کتاب، چه برای علاقه‌مندان به ادبیات، چه پژوهشگران تاریخ اجتماعی ایران و چه دوست‌داران داستان‌های پرماجرا، تجربه‌ای شنیدنی و فراموش‌نشدنی‌ست.

سخن پایانی

کتاب صوتی سرگذشت حاجی بابای اصفهانی فرصتی‌ست برای تجربه‌ی تاریخ، طنز و فرهنگ ایرانی در قالب داستانی زنده و پرماجرا. اثری که هم مخاطب نوجوان را سرگرم می‌کند و هم برای بزرگ‌ترها نگاهی تیزبین به تحولات و تناقضات عصر قاجار ارائه می‌دهد.